2.1.2. Dış Tasvir

           Genel olarak yapı tipik İstanbul özelliği gösteren tuğla malzeme ile inşa edilmiştir. Kubbeli bazilikaların öncüsü olan Ayasofya merkezi kubbe, doğu ve batı yönünde yarım kubbe, yanlardan eksedralarla genişletilmiş örtü sisteminde kurşun kullanılmıştır.

           Yapının genel olarak güney cephesine baktığımızda doğu ve batı doğrultusunda birer şerefesi bulunan minareler mevcuttur. Yapının kubbesindeki açılmadan dolayı iki büyük payanda ile desteklenmiş ve bu payandaların arasında bulunan büyük kemerin altında galeri katına ait birçok pencere açıklığına yer verilmiştir. (Şek. 16)

Yine aydınlatmanın büyük bir bölümünü sağlamada merkezi kubbe kasnağındaki pencere açıklıkların büyük bir rolü vardır.  (Şek.17)

Şekil 16. Galeri katı, batı iç cepheden genel görünüm

Şekil 17. İstanbul Ayasofya Kilisesi, güney cepheden görünüm

            Batı cepheye bakıldığında kubbeye doğru üçe bölünmüş gibi görünmektedir. En at bölümde yer alan üç kapı açıklığı bulunmakta bu açıklıklar aynı zamanda yuvarlak kemerler ile örtülmektedir. Kapı açıklığından başlayarak oluşturulan dört adet destek payandalar galeri katının üst penceresinde sonlanmaktadır. Bu payandaların aralarına galeri katını aydınlatmak amacıyla geniş pencere açıklıklarına yer verilmiştir. Yapının genel karakterini oluşturan tuğla malzeme payandalarda da göze çarpmaktadır. Nefin güney yönündeki pencere açıklıkları kör tutulmuş kuzey yönündeki pencereler ise geniş yuvarlak kemerli olup aydınlatma sağlanmıştır. (Şek. 18)

Şekil 18. İstanbul Ayasofya Kilisesi, batı cepheden görünüm

            Kuzey cephe yönünde ise doğu ve batı doğrultusunda birer şerefesi bulunan minareler mevcuttur. İki büyük payanda ile desteklenmiştir. Galeri katına ait birçok pencere açıklığına yer verilmiştir. Aydınlatmanın neredeyse tamamının sağlandığı merkezi kubbe kasnağının yapı üzerinde büyük bir rolü vardır. (Şek. 19)

Şekil 19. İstanbul Ayasofya Kilisesi, kuzeybatı görünüm

                      Doğu cepheye baktığımızda apsisin yanlarında bulunan destek payandaları yarım kubbenin altında bitmektedir. Her iki nefin doğu ucunda aydınlatmak amacıyla birçok pencere açıklığına yer verilmiştir. Apsis bölümü tipik İstanbul özelliğini yansıtır biçimde öne doğru taşırılmış üç cephesi bulunmakta ve orta bölümde ise altlı üstlü iki penceresi görülmektedir. Üzerindeki yarım kubbenin kasnağında pencere açıklıkları görülmektedir. (Şek. 20)

Şekil 20. İstanbul Ayasofya Kilisesi, doğu cepheden (apsis) görünüm